بررسی مخازن و فراوانی لیشمانیوز جلدی در شهرستان ابرکوه، استان یزد

دریافت: 96/10/28   پذیرش: 97/1/14 چکیده مقدمه: لیشمانیوز پوستی روستایی از مهم‌ترین بیماری‌های انگلی در ایران است که در نواحی روستایی17 استان از 31 استان وجود دارد. در سال‌های اخیر لیشمانیوز پوستی روستایی یکی از جدی‌ترین مشکلات بهداشتی استان یزد به حساب می‌آید. به دنبال اپیدمی این بیماری در شهرستان ابرکوه مطالعاتی در زمینه عفونت انسانی و مخازن حیوانی این بیماری انجام گرفت. این تحقیق برای نخستین بار به منظور تعیین وضع لیشمانیوز جلدی شهر ستان ابرکوه اجرا گردید. هدف این مطالعه بررسی فراوانی بیماری و سایر خصوصیات آن نزد انسان ومخزن معین گردید. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی و به روش مقطعی طی سال‌های 1389-1388 در شهرستان ابرکوه انجام گرفت. جهت بررسی فراوانی بیماری، در پایان پاییز اقدام به بازدید خانه به خانه از 300 خانوار شامل 1130 نفر در شهر ابرکوه و روستاهای اسفندآباد و هارونی گردید. در این بازدیدها وضعیت افراد هر خانواراز نظر بیماری بررسی و در فرم‌های مخصوص ثبت می‌شد. به منظور بررسی فون جوندگان منطقه و تعیین مخازن بیماری در فصول تابستان و پاییز سال 1388 هر 15روز یکبار اقدام به نصب 20 عدد تله زنده‌گیر در مجاورت لانه‌های فعال جوندگان گردید. جوندگان صید شده، تعیین هویت شده و از نظر آلودگی به انگل لیشمانیا مورد آزمایش میکروسکپی  قرار گرفتند. نتایج: 18 نفر (59/1%) به سالک حاد مبتلا شدند که از این تعداد، 5 نفر مرد (77/27%) و 13 نفر زن (23/72%) بودند، 353 نفر دارای جای زخم بودند که از این تعداد 173 نفرمرد (%49) و 180 نفر زن (%51) بودند. میزان ابتلاء به زخم حاد و جای زخم سالک در بین خانوارهای بررسی شده با جمعیت 1130 نفر به ترتیب 59/1 و 23/31 درصد محاسبه شد. فراوانی بیماری 328 در هر هزارنفر مشخص گردید که بیش‌ترین درصد آلودگی به زخم حاد در گروه سنی زیر 4 سال (82/%8). می‌باشد. در طی این بررسی جمعاً 40 سر جونده از گونه‌ی رومبو میس اپیموس صید گردید که در 14 سر (%35)، آلودگی به فرم آماستیگوت انگل لیشمانیا مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: لیشمانیوز جلدی روستایی در شهرستان ابرکوه شایع شده است. رومبومیس اپیموس احتمالاً مخزن اصلی بیماری در این شهرستان می‌باشد.جونده کشی طبق دستورالعمل مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر،آموزش عمومی افراد ساکن در منطقه و بهسازی محیط از جمله مواردی است که می‌تواند در کنترل بیماری مؤثر واقع گردد. گل‌واژگان: لیشمانیوز جلدی روستایی، لیشمانیا ماژور، عفونت انسانی، مخزن، ابرکوه، یزد